داستان از زبان بیمار روانیِ دورگه (سرخپوست-سفیدپوست) و قوی هیکل، اما بی جربزه‌، روایت می‌شود که وظیفه نظافت راه‌روها و سالن‌های بخش را دارد و چون خودش را به کر و لالی زده‌ است، می‌تواند به رازهای بین کارکنان آسایشگاه پی ببرد و ...

آسایشگاه روانی، به ظاهر، زیر نظر یک دکتر روان‌شناس اداره می‌شود، اما قدرت واقعی در دست «پرستار بزرگ» است؛ پرستاری ۵۰ ساله و مجرد که با انضباطی بسیار خشک و با منکوب کردن بیماران و کارکنان و شرمسارکردن آنها در برابر دیگران، همه چیز را (حتی دکتر روان‌شناس را) در کنترل دارد و آسایشگاه را با کمترین نیروی انسانی، در مقایسه با آسایشگاه‌های مشابه، اداره می‌کند.

روزی یک زندانی عادی به نام «رندال مک مورفی» که از کهنه سربازهای جنگ کره است، به آسایشگاه انتقال داده شده است. او برای فرار از کار اجباری در زندان معمولی، ادعای دیوانگی کرده تا بتواند دوران بی دردسری را در آسایشگاه روانی بگذراند. به زودی شخصیت پرانرژی مک مورفی و شخصیت سرد و خشک پرستار با هم برخورد می‌کنند. «مک مورفی» سلطه «مادرسالارانه» پرستار بزرگ و جوِ غیردوستانه، ناشاد و پر از اضضطراب آسایشگاه را نمی‌پسندد و خواستار تغییراتی در اداره آسایشگاه می‌شود که به بهانه‌های مختلف، با مخالفت و مقاومت «پرستار بزرگ» روبه‌رو می‌شود و...